مقدمه :

سندروم تونل آرنجي يا نوروپاتي تاخيري عصب اولنار در آرنج، بيماري نسبتاً شايعي است كه بعلت آسيب يكي از اعصاب اصلي در ناحيه آرنج در اثر فشار ویا كشيدگي مزمن ايجاد مي شود. اين عصب كه عصب اولنار نام دارد در مسير خود از سمت داخلي بازو و از ناحيه پشت زايده داخلي آرنج عبور مي نمايد.در اين قست از درون تونلي عبور مي نمايد كف آنرا زايده استخواني سمت داخل آرنج و سقف آنرا يك پرده فيبري تشكيل مي دهد. شكل در ادامه، در سمت داخل ساعد به سمت مچ حركت مي كند. عصب اولنار حس انگشت پنجم و نيمه داخلي انگشت چهارم (شكل) و همچنين حركت تعدادي از عضلات مهم كف دست و تعدادي از عضلات خم كننده مچ و انگشتان را به عهده دارد. شاید شما حس بد برق گرفتگی انگشت پنجم دست هنگام برخورد قسمت داخلی آرنج به لبه میز را تجربه کرده باشید. این حس بعلت تحریک عصب اولنار در تونل آرنجی رخ میدهد.

علل بيماري :

اين بيماري معمولاً در سنين ميانسالي و بالاتر ديده مي شود و بيماران معمولاً سابقه ضربه يا شكستگي آرنج در زمانهاي قبل دارند. در اين افراد، بدجوش خوردن استخوان آرنج يا ايجاد زوايد استخواني ناشي از ساييدگي مفصل آرنج در زير مسير عبور عصب ميتواند منجر به فشار روي عصب شود.

همچنين قرار گرفتن آرنج در وضعيت خميده بيش از ۹۰ درجه به مدت طولاني منجر به كشيده شدن مزمن و تكرار شونده عصب اولنار در آرنج مي شود. علت اين مساله آنست كه مسير عبور عصب در تونل پشت آرنج به نسبت محور چرخش آرنج عقب تر قرار گرفته است و با خم بودن آرنج، عصب كشيده مي شود. بنابراين دراز كشيدن مداوم روي آرنج خم شده ميتواند عامل بروز سندروم تونل آرنجي باشد. در عده اي ديگر از بيماران،ٍ سقف تونل آرنجي استحكام لازم را ندارد و بعلت شلی بافت، بخصوص در  افرادي كه نرمي رباط دارند منجر به دررفتگي مكرر عصب اولنار از تونل پشت آرنجي مي شود به اينصورت كه با خم كردن آرنج عصب از درون تونل به روي برجستگي سمت داخل آرنج به سمت جلو ليز مي خورد و از تونل خارج مي شود و در هنگام باز كردن آرنج، عصب اولنار مجدداً باليز خوردن روي برجستگي استخواني به سمت پشت مجدداً در داخل تونل قرار مي گيرد. اين گونه افراد نيز در دراز مدت دچار آسيب عصب اولنار در تونل پشت آرنجي مي شوند.

بافت شناسي آسيب :

آسيب عصب اولنار چه بعلت فشار ، كشيدگي و يا ليزخوردگي مكرر منجر به تغيير بافت سالم عصب مي شود بدين صورت كه عصب درگير، ضخيم شده و تارهاي عصبي و بافت همبند آن توده سفتي بنام نوروما ايجاد مي كنند كه هدايت و انتقال پيام عصبي از آن با اشكال صورت مي پذيرد.

درمان :

درمان سندروم تونل آرنجي انجام حراجي است. شايعترين نوع جراحي پيشنهادي، جابجا كردن محل عبور عصب از تونل پشت آرنجی به قسمت قدام آرنج است كه اولاً عصب را از زوايد استخواني اطراف مفصل آرنج دور مي كند ودر ثاني مسير كوتاهتر و مستقيم تري به عصب مي دهد و ميزان كشيدگي عصب را كاهش مي دهد.

علايم سندروم تونل آرنجي :

علايم سندروم تونل آرنجي، دقيقاً علايم عدم عملكرد عصب اولنار است. اين علايم شامل بي حسی و مورمور انگشت كوچك و نيمه داخلي انگشت حلقه است. همچنين بعلت فلج عضلات كف دست، دست بيمار دچار لاغري پيشرونده مي شود، قدرت عضلاني دست كاهش ميابد و از همه مهمتر، بيمار توانايي انجام كار ظريف را از دست مي دهد. در معاينه بيماران، معمولاً انگشت حلقه و كوچك به حالت چنگ قرار مي گيرند و بیمار قادر نيست كه اين انگشتان را بطور كامل باز نمايد.(شكل) انگشت پنجم در اين بيماران جدا مي ماند و بيمار نمي تواند آنرا در كنار انگشت چهارم قرار دهد شكل. همچنين عضله قدرتي انگشت اشاره كه مسئول بسياري اعمال ظريف دست و همچنين عمل فشردن انگشت اشاره به شصت در هنگام گرفتن اشياء مي باشد بطور كامل تحليل محدود (شكل) – گاهي در بيماران سندروم تونل آرنجي، درد بخصوص در سمت داخل آرنج علامت اصلي و شروع بيماري است اما اكثر بيماران درد شديدي در ناحيه آرنج ندارند

پاسخ به درمان :

معمولاً در صورتي كه عمل جراحي در مراحل اوليه بيماري كه لاغري شديد دست، رخ نداده است انجام شود پاسخ به درمان، بهتر است همچنين هر چه سن بيمار كمتر باشد و هر چه از شروع بيماري مدت زمان كمتري گذشته باشد، درمان نتيجه بهتری را به دنبال خواهد داشت در هر حال براي برگشت علايم ايجاد شده بايستي صبر نمود تا بازسازي عصبي از محل توده نوروم تا انتهاي عصب، توسط بافت عصبي انجام شود. در سنين جواني و بيمار معمولي اين امر در حدود يك اينچ درماه پيشرفت خواهد داشت و با توجه به فاصله آرنج تا انگشتان، براي مشاهده پاسخ درماني بايستي حداقل ۱۲-۶ ماه صبر نمود. در افراد مسن، احتمال برگشت به حالت کاملا" طبیعی بعید است لیکن عمل جراحی برای جلوگیری از تشدید علایم و پیشرفت بیماری، قطعا" توصیه میشود.

نکات قابل توجه بیماران پس از عمل جراحی :

۱- دست خود را بالا قرار داده از اویزان نمودن ان پرهیز نمایید.

۲- در صورت تورم یا تغییر رنگ انگشتان و یا بروز درد شدید، فورا"به اورژانس مراجعه نمایید.

۳- انگشتان خود را مرتب بطور کامل مشت گره و باز کامل نمایید.

۴- جهت جلوگیری از خشکی،مفصل شانه خود را در جهات مختلف حرکت دهید.

۵- داروهای انتی بیوتیک مناسب جهت پیشگیری از عفونت برای سه روز  تجویز شده است که بایستی منظم و سر ساعت مصرف شود.

۶- در خصوص نیاز به تعویز پانسمان و لزوم وزمان کشیدن بخیه ها با پزشک معالج مشاوره نمایید.

۷- مصرف داروهای مسکن نظیر استامینوفن در حد تعادل منعی ندارد.(حداکثر روزی چهار قرص)

۸- گچ یا اتل شما بین دو تا سه هفته نگهداری و پس از ان با تشخیص پزشک معالج، باز می گردد.

۹- انجام حرکت فعال مفصل آرنج پس از باز نمودن گچ یا آتل، مورد تاکید فراوان است. در مواردی جهت بهبود دامنه حرکتی آرنج، جلسات فیزیوتراپی تجویز میگردد.