بازدیدها: 4451
بررسی اجمالی :
جامد فینگر چیست؟ آسیبی است که معمولا اتفاق می افتد. مکانسیم این آسیب به اینگونه است که هنگامیکه شما برای گرفتن یک توپ فوتبال یا بسکتبال تلاش می کنید، اما به جای آن که توپ را به راحتی در دستان خود بچرخانید، آن را با نوک انگشت خود می گیرید. و یا ، هنگامیکه شما می خواهید کشوی یک دراور ( کمد ) را بکشید، به طور تصادفی انگشت خود را در برابر لبه آن کشو قرار می دهید.
این نوع ضربه ناگهانی ممکن است موجب ایجاد التهاب در انگشت شما شود، وضعیتی که وقتی نوک انگشت شما به سمت پشت دست بر می گردد.
اگر نیروی ضربه وارد شده زیاد باشد، می تواند موجب آسیب به تاندون و یا شکستگی استخوان شود.
حتی اگر انگشت دست شما بدنبال این ضربه شکسته نشود، بی شک می تواند موجب بروز درد گردد. انگشت جامد باید حتما تحت درمان قرار گیرد. هر چند گاهی اوقات آسیب وارده به قدری جزئی است که نیاز به درمان خاصی نداشته و تنها کافی است با یکسری اقدامات ساده آن را در منزل تحت مراقبت و درمان قرار دهید.
اما در صورتیکه آسیب شدید باشد می بایست برای درمان اساسی به یک پزشک ارتوپد مراجعه نمائید. زیرا آگاهی یافتن از شدت آسیب کار ساده ای نیست و حتما بایستی این تشخیص به عهده یک متخصص بوده تا درمان صحیح و به موقع را برای شما در نظر بگیرد.
علائم :
اگر انگشت شما به دنبال آسیب زخمی شده باشد، ممکن است با شکستگی همراه باشد. در نظر داشته باشید که شرایط یکسان در دو بیمار میتواند متفاوت باشد و با داشتن یکسری علائم یکسان میزان آسیب متفاوت باشد.
این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد :
- درد
- تورم
- کاهش دامنه حرکت در سطح مفصل
- قرمزی
- زخم و خونریزی
- تغییر شکل و فرم انگشت به علت شکستگی همراه با جابجایی
علل :
این آسیب زمانی رخ می دهد که شما انگشت خود را در برابر ضربه ای قرار دهید که موجب گردد تا انگشت شما به سمت عقب با فشار برگردد ( حالتی را تصویر کنید که یک تکه کاغذ را چگونه در دستان خود مچاله می کنید. یک جنین حالتی به دنبال صدمه در انگشت دست شما اتفاق می افتد. ).
در این حالت، اولین مفصل انگشت دست (PIP) در وسط انگشت بیشترین نیروی ضربه را جذب کرده و ممکن است موجب بروز صدمه بصورت کشیدگی و یا پارگی رباط انگشت گشته و یا حتی دچار شکستگی نیز گردد.
عوارض جانبی :
مهمترین عوارض جانبی انگشت جامِد شامل موارد زیر است :
- درد دراز مدت و تورم در مفصل، همانند علائمی که در بیماری التهاب مفصلی ( آرتریت ) دیده می شود.
- سفتی و کاهش دامنه حرکت در انگشت
- ضعف و سستی در حرکت دادن انگشت
- عدم توانایی صاف کردن انگشت به صورت دائمی
- تغییر شکل مفصل
تشخیص :
اغلب شما می توانید میزان و شدت صدمه به انگشت خود را تشخیص دهید و اقدام به درمان نمائید. ولی اگر درد زیادی دارید یا نمی توانید انگشت خود را خم و یا صاف کنید، حتما باید به یک پزشک ارتوپد و یا به یک درمانگاه اورژانس مراجعه نمائید. این علائم می تواند نشان دهنده شکستن استخوان یا صدمه به تاندون باشد.
پزشک ارتوپد انگشت شما را از نظر تورم بررسی می کند. در خصوص شدت درد نیز از شما پرسش هایی می کند که می تواند وی را به تشخیص دقیق تر راهنمایی کند. همچنین با بررسی میزان توانایی شما در حرکت دادن انگشت، می تواند به تشخیص دقیق تر برسد. همچنین مقایسه میزان تورم انگشت آسیب دیده با انگشتان کناری می تواند او را در تشخیص صحیح یاری نماید.
پزشک شما ممکن است از اشعه ایکس برای یافتن هر گونه شکستگی یا آسیب دیگر در انگشت، استفاده نماید. همچنین ممکن است نیاز به MRI و یا سی تی اسکن نیاز داشته باشید تا پزشک بتواند برای ارزیابی بهتر و دقیق تر آسیب از آنها کمک بگیرد.
درمان :
طرح و مدیریت درمان شما بر اساس شدت آسیب شما تعیین می شود. در صورتی که آسیب های شما جزئی باشد و در خانه قادر به درمان آن باشید، کافی است تا گام های زیر را انجام دهید:
- یخ را به مدت ۱۵ دقیقه در هر ساعت بر روی انگشت صدمه دیده بگذارید تا تورم را کاهش دهد. اگر یخ نداشته باشید می توانید انگشت خود را در آب سرد فرو ببرید.
- انگشت خود را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.
- برای تسکین هر گونه ناراحتی، یک داروی ضد درد مانند ایبوپروفن ( داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ) مصرف کنید.
- اگر شدت آسیب زیاد به نظر می رسد و نواحی خارج از مفصل آسیب دیده را نیز درگیر کرده است، انگشت خود را با هر وسیله ممکن ثابت نگه دارید. به این کار "اسپلنیت کردن" می گویند. برای این کار می توانید از یک قطعه فلز، یک تکه کارتن و یا هر وسیله دیگری استفاده نمائید. این کار موجب می گردد تا صدمه بیشتری به انگشت شما وارد نشود.
- شما همچنین می توانید انگشت آسیب دیده خود را با استفاده از یک نوار چسب و یا پارچه به انگشت سالم کناری ( ترجیحا انگشتی که بزرگتر است ) ثابت نگه دارید. این روش ثابت کردن را ( انگشت هم جواری و یا بوودی تیپ buddy tapping ) می گویند. پزشک می تواند این کار را برای شما انجام دهد در صورتیکه شما تمایل و یا توانایی انجام آن را نداشته باشید.
ثابت نگه داشتن انگشت به صورت اسپلینت موجب می گردد تا صدمه بیشتری وارد نگردد. این نوع ثابت نگه داشتن بایستی حداقل به مدت دو هفته بطول انجامد.
- لازم به ذکر است که در صورتیکه دامنه آسیب شدید باشد به گونه ای که تاندون دچار پارگی و یا استخوان دچار شکستگی باشد ممکن است راههای درمانی دیگر از جمله جراحی نیاز باشد.
- پس از اینکه جراحت بهبود یافت، تمرین یا فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند تا حرکت کامل انگشت آسیب دیده را دوباره به دست آورید. برای تقویت انگشت، شما می توانید با دستور پزشک خود از یک توپ استفاده نموده و آن را در دستان خود نگه داشته و بطور مرتب آن را فشار داده و سپس رها کنید. این کار موجب تقویت تاندون آسیب دیده که مراحل درمان آن اتمام یافته و در دوره ی بهبودی است، بسیار مناسب باشد.
به نکات زیر برای بهبودی موثرتر توجه کنید :
- از بکار بردن انگشت آسیب دیده در هنگام بهبودی خودداری کنید.
- اگر انگشت شما تورم دارد، آن را به مدت ۱۵ دقیقه در هر ساعت از کمپرس آب سرد استفاده کنید تا تورم کاهش یابد.
- اگر جراحت شدید است به هیچ عنوان از درمان خانگی استفاده نکنید، زیرا ممکن است موجب بروز صدمات بیشتر و پاینده تر گردد. بلکه باید حتما به یک پزشک ارتوپد مراجعه نمائید.
- پس از بهبودی، از تمرینات گفته شده در قسمت های قبل که بدان اشاره شد، برای بازگرداندن قدرت به انگشت خود استفاده کنید.
مواظب باشید :
- اغلب اوقات یک انگشت آسیب دیده ممکن است در عرض یک یا دو هفته بهبود یابد. اما حتی با انجام بهترین درمان، ممکن است انگشت شما برای چندین ماه متورم یا حساس به لمس باقی بماند.
- در حین دوره بهبودی، سعی کنید انگشت خود را کمی کم تر از زمانی که صدمه ندیده بوده است، استفاده کنید. از ورزش یا سایر فعالیت هایی که می توانند آسیب بیشتری را ایجاد نماید، بپرهیزید.
- هنگامی انگشت شما بهبود یافته است که بتوانید بدون داشتن هرگونه درد از آن استفاده کنید.
- در صورت داشتن هرگونه پرسش می توانید به پزشک و یا فیزیوتراپ خود مراجعه نمائید تا شما را بدرستی راهنمایی کنند.
دکتر امید لیاقت
جراحی میکروسکپی و عروق محیطی
